Ngoài hàng loạt những vấn đề khó chịu khi mang thai như ốm nghén, đau lưng, ợ chua, chuột rút, phù nề,… bà bầu còn thường xuyên mắc các bệnh như cảm cúm, ho. Nguyên nhân là do sự thay đổi của nội tiết tố làm hệ miễn dịch của mẹ bầu bị suy giảm, sức đề kháng cơ thể yếu đi.
Việc nhận biết 5 bệnh thường gặp trong thai kỳ giúp mẹ chủ động điều trị, thăm khám để bảo vệ mẹ và bé luôn an toàn, khỏe mạnh.
1. Nghẹt mũi (viêm mũi thai kỳ)
Khoảng 20 – 30 % mẹ bầu bị nghẹt mũi. Các bác sĩ gọi hiện tượng này là viêm mũi thai kỳ. Triệu chứng này có thể bắt đầu sớm từ tháng thứ hai và khỏi sau khi bé được sinh ra, thậm chí có thể kéo dài đến vài tuần sau sinh.
Nguyên nhân:
– Thường là do lượng estrogen tăng cao làm sưng màng nhày niêm mạc mũi, tác động lên mũi làm chảy chất nhờn nhiều hơn.
– Lượng máu trong cơ thể mẹ tăng lên, các mạch máu mở rộng làm sưng màng mũi gây ra chứng viêm mũi thai kỳ.
Lời khuyên:
– Uống nhiều nước;
– Kê gối cao khi ngủ;
– Tắm nước ấm hoặc làm ấm khăn với nước nóng, sau đó đặt lên mặt và hít thở hơi nước thật nhẹ nhàng;
– Sử dụng các loại nước muối hoặc nước nhỏ mũi để thông mũi;
– Tránh khói bụi ngoài đường, khói thuốc lá và các chất kích thích;
– Tăng cường thực đơn có nhiều tỏi vì đây được xem là thực phẩm tốt cho máu và là loại “thuốc thông mũi” hiệu quả do đặc tính chống viêm của tỏi.
2. Bệnh do nhiễm siêu vi
Nguyên nhân: Hệ miễn dịch của bà bầu kém đi nhiều nên dễ bị virus cúm tấn công.
Cúm thường gây nguy cơ về sức khỏe cho mẹ và bé, nhất là trong những tháng đầu. Mẹ bầu bị cúm có thể làm tăng nguy cơ sẩy thai, thai chết lưu, gây ra các dị tật bẩm sinh nhẹ ở thai nhi như hở hàm ếch hoặc sinh non trong những tháng cuối thai kỳ.
Cách phòng ngừa:
– Tránh tiếp xúc với người bệnh hoặc với môi trường có nguy cơ lây nhiễm cúm;
– Tuân thủ chế độ dinh dưỡng đầy đủ, hợp lý;
– Mang khẩu trang y tế khi đến nơi đông người, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn;
– Không tự ý dùng thuốc khi có các biểu hiện của cúm như ho, sốt, mà cần đến bệnh viện, phòng khám để được điều trị đúng cách và kịp thời;
– Tiêm phòng cúm trước khi mang thai từ 3 tháng đến 1 năm.
Ngoài cúm, bà bầu cũng có thể bị sốt siêu vi trùng như: virut Dengue, sốt xuất huyết… hoặc sốt do Rubella.
3. Bệnh đường tiêu hóa
Các bệnh đường tiêu hóa hay gặp là tiêu chảy và táo bón, trong đó có trên 50% bà bầu thường xuyên bị táo bón.
Nguyên nhân gây táo bón:
– Thay đổi nồng độ các hormone đặc trưng trong giai đoạn này, dẫn đến giảm nhu động ruột, thức ăn lưu lại trong ruột lâu hơn và tiêu hóa chậm hơn;
– Uống sắt hàng ngày;
– Thai nhi phát triển dẫn đến tăng kích thước tử cung của mẹ, gây chèn ép ruột non và ruột già.
Khắc phục tình trạng táo bón:
– Ăn thức ăn giàu chất xơ như trái cây, rau, ngũ cốc;
– Uống nhiều nước, tránh dùng cà phê, trà, nước ngọt …,
– Vận động nhẹ nhàng như đi bộ, đi dạo v.v…
Bà bầu cũng hay bị tiêu chảy là do:
– Cơ thể dễ nhạy cảm với việc nhiễm vi khuẩn, virus trong thức ăn, nước uống kém vệ sinh;
– Không dung nạp được lastose trong sữa dành bà bầu.
Triệu chứng này khiến mẹ bầu mệt mỏi, suy kiệt, mất nước, nặng hơn có thể gây nguy hiểm cho mẹ và bé.
Khi bị tiêu chảy, mẹ bầu nên:
– Uống nhiều nước lọc, nước trái cây và nước oresol để đề phòng mất chất điện giải;
– Ăn những thức ăn dễ hấp thu như cháo, khoai tây, táo, cà rốt, bánh mì
– Thận trọng với các sản phẩm từ sữa, ngoại trừ sữa chua;
– Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ hoặc bơ.
3. Bệnh trĩ
Nguyên nhân: do tình trạng táo bón kéo dài và thai nhi phát triển khiến tĩnh mạch tầng sinh môn và đáy chậu bị chèn ép. Một số mẹ có bệnh trĩ tiềm ẩn nên sẽ dễ bị lộ ra khi mang thai. Bệnh trĩ sẽ gây nhiều đau đớn, bất tiện cho mẹ trong suốt quá trình thai nghén.
Cách phòng bệnh trĩ:
– Tuân thủ chế độ dinh dưỡng hợp lý;
– Tập thể dục, vận động nhẹ nhàng;
– Uống nhiều nước;
– Ăn nhiều thức ăn có chất xơ như rau củ quả;
– Hạn chế thức ăn nóng nhiệt;
– Không ăn nhiều đường, muối;
– Không dùng các thức ăn có chất kích thích như trà, cà phê, nước ngọt.
4. Nhiễm khuẩn đường sinh dục
Có đến 72% mẹ bầu bị mắc ít nhất một loại viêm đường sinh dục dưới (âm hộ, âm đạo, cổ tử cung). Các bệnh này có thể gây sẩy thai, đẻ non, thai chết lưu,… Trẻ sơ sinh có mẹ mắc bệnh này cũng dễ bị viêm kết mạc, viêm phổi hoặc chậm phát triển do lây vi khuẩn từ mẹ trong khi sinh nở. Khi có các biểu hiện bất thường ở đường sinh dục, mẹ nên đi khám và điều trị kịp thời.
Phòng tránh:
– Nên mặc đồ lót bằng cotton;
– Không dùng xà phòng có chất tẩy rửa mạnh để vệ sinh vùng kín, nên lau rửa từ trước ra sau khi đi vệ sinh.
5. Bệnh về da
Khi mang thai, mẹ thường gặp các vấn đề về da như sạm da, vàng da, ngứa, rạn nứt da.
Nguyên nhân: Do tác động của các hormone khi mang thai, chủ yếu gặp ở mẹ da nâu. Có một số mẹ bầu gặp phải hiện tượng vàng da vào 3 tháng cuối thai kỳ. Da dễ bị chuyển sang màu sẫm hơn ở trán, má, mũi, môi trên, hai thái dương, gò má, cổ, nách.
Ths. Bác sĩ Lê Quang Thanh – Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ, trích sách Học làm mẹ cùng Bác sĩ (tập 1).
